ការគាំទ្រសហគមន៍ព្រៃឈើនៅតំបន់ឋបនីយជីវមណ្ឌលបឹងទន្លេសាប ដើម្បីទប់ស្កាត់ ភ្លើងឆេះព្រៃ
សហគមន៍នេសាទនៅតាមបណ្តោយតំបន់ឋបនីយជីវមណ្ឌលបឹងទន្លេសាប ប្រឈមនឹងភ្លើងឆេះព្រៃដែលគំរាមកំហែងជីវភាពរស់នៅ និងទីជម្រករបស់សហគមន៍ ព្រមទាំងការបាត់បង់ជីវចម្រុះ។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ភ្លើងឆេះព្រៃលិចទឹកទ្រង់ទ្រាយធំបានកើតឡើងដោយមានវិសាលភាពគ្របដណ្តប់ខេត្តជុំវិញបឹងទន្លេសាប។ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនាពេលនោះបានរាយការណ៍ថា ភ្លើងឆេះព្រៃនេះបានបំផ្លាញព្រៃលិចទឹកនៅជុំវិញបឹងទន្លេសាប
ប្រហែលមួយភាគបី។ ខណៈភ្លើងបន្តឆាបឆេះរាលដាលខ្លាំង ឧទ្យាននុរក្ស និងបងប្អូនសហគមន៍ដែលមិនមានសម្ភារៈគ្រប់គ្រាន់ បានព្យាយាមគ្រប់គ្រងភ្លើងឆេះព្រៃតាមដែលអាចធ្វើបាន ប៉ុន្តែហាក់មិនសូវមានប្រសិទ្ធិ
ភាពឡើយ។ ជិតមួយទសវត្សរ៍ក្រោយមកនេះ ពួកគេនៅតែចងចាំមហន្តរាយមួយនេះយ៉ាងច្បាស់។ បងប្អូនសហគមន៍បាននិយាយថាពួកគេចង់ធានាថា ពួកគេនឹងមិនត្រូវប្រឈមនឹងការបាត់បង់ដូចកាលពីឆ្នាំនោះទៀតឡើយ ហើយបច្ចុប្បន្ននេះ ពួកគេបាននិងកំពុងចូលរួមនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងភ្លើងឆេះព្រៃតាមសហគមន៍របស់ពួកគេ។
គំនិតផ្តួចផ្តើមកម្មវិធីគ្រប់គ្រងភ្លើងឆេះព្រៃរបស់អង្គការរីខូហ្វ
អង្គការរីខូហ្វ (RECOFTC) មានបទពិសោធន៍ជាង ២៥ ឆ្នាំក្នុងការគ្រប់គ្រងភ្លើងឆេះព្រៃ តាមរយៈសហគមន៍ នៅក្នុងតំបន់នេះ។ លោក David Ganz នាយកប្រតិបត្តិអង្គការរីខូហ្វ និងជាអ្នកជំនាញពន្លត់អគ្គិភ័យ បានប្រាប់ឱ្យដឹងថា “ក្នុងនាមជាមជ្ឈមណ្ឌលចំណេះដឹងថ្នាក់តំបន់ យើងមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការចងក្រងឯកសារ និងចែករំលែកការអនុវត្តទាំងនេះដើម្បីជួយដល់ការរៀនសូត្រ រវាងគ្នានិងគ្នាក្នុងបណ្តាលប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន ”។
អង្គការរីខូហ្វ បាននិងកំពុងគាំទ្រសហគមន៍មូលដ្ឋាននៅក្នុងតំបន់ឋបនីយជីវមណ្ឌលបឹងទន្លសាប ដើម្បីការពារធនធានព្រៃលិចទឹកពីភ្លើងឆេះព្រៃ។ គម្រោងការទប់ស្កាត់ និងគ្រប់គ្រងភ្លើងឆេះព្រៃសហគមន៍
(CBFiM) និងគម្រោងទន្លេសាបយើង បាននិងកំពុងធ្វើការងារជាមួយ សហគមន៍មូលដ្ឋានចំនួនប្រាំបួន ក្នុងខេត្តទាំងពីរខាងលើដែលស្ថិតជាប់នឹងតំបន់ឋបនីយជីវមណ្ឌលបឹងទន្លេសាបដើម្បីគ្រប់គ្រងភ្លើងឆេះព្រៃ។
គម្រោងទាំងពីរបានផ្តល់ចំណេះដឹង ជំនាញ និងធនធានដល់សហគមន៍ ដើម្បីទប់ស្កាត់ និងគ្រប់គ្រងភ្លើងឆេះព្រៃ។ រីខូហ្វក៏ខិតខំប្រឹងប្រែង ធានានូវកិច្ចសហការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានសហគមន៍ និងភាគីពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីឈានទៅរៀបចំ និងអនុវត្តផែនការគ្រប់គ្រងភ្លើងឆេះព្រៃសហគមន៍ ដែលរៀបចំឡើង ឱ្យស្របតាមបរិបទនៃសហគមន៍នេសាទ (CFi) និងសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិនីមួយៗ។ លើសពីនេះគម្រោងក៏បានគាំទ្រដល់ការ ស្តារព្រៃឈើដែលបានខូចខាតដោយភ្លើងឆេះព្រៃឆ្នាំកាលពី ២០១៦ ឡើងវិញផងដែរ។
លោក ទេព ថាវរិន អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោង CBFiM នៅកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ពីសារៈសំខាន់នៃការយល់ដឹងអំពីប្រភេទភ្លើងឆេះព្រៃ និងការចាត់វិធានការឱ្យបានសមស្រប។ លោកបានលើកឡើងថា “ការបណ្តុះបណ្តាល
របស់យើងបានផ្តល់ចំណេះដឹងជាមូលដ្ឋាន ដល់បងប្អូនសហគមន៍ បន្ថែមពីលើការអនុវត្តបែបប្រពៃណីរបស់ពួកគេក្នុងការទប់ស្កាត់ភ្លើងឆេះព្រៃ។”
គម្រោងបានពង្រីកកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងកសាងសមត្ថភាព តាមរយៈការបណ្តុះបណ្តាល និងវិធានការពន្លត់ភ្លើងឆេះព្រៃ។ បច្ចុប្បន្ននេះ សហគមន៍នេសាទចំនួនប្រាំបួន នៅខេត្តពោធិ៍សាត់ និងសៀមរាប ប្រទេសកម្ពុជាប្រើប្រាស់បច្ចេកទេសគ្រប់គ្រងភ្លើងឆេះព្រៃសហគមន៍ក្នុងការពន្លត់ភ្លើងឆេះព្រៃរបស់ពួកគេ។
សហគមន៍ទាំងអស់ មានការយល់ដឹងកាន់តែប្រសើរអំពីប្រភេទភ្លើងឆេះព្រៃ និងរបៀបដែលភ្លើងឆេះព្រៃរីករាលដាល រួមជាមួយនឹងការអនុវត្តល្អៗ ក្នុងការត្រៀមលក្ខណៈ ការទប់ស្កាត់និងសុវត្ថិភាព។ យុទ្ធនាការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង និងសកម្មភាពកសាងសមត្ថភាព គាំទ្រដល់សមាជិកសហគមន៍ ក្នុងការអនុវត្តផែនការគ្រប់គ្រងភ្លើងឆេះព្រៃរបស់ខ្លួន ជាពិសេសនៅរដូវប្រាំង ដែលសំបូរភ្លើងឆេះព្រៃចាប់ពីខែមករាដល់ខែឧសភា។
លោក ឈ្នាង គីរីវុធ មន្រ្តីសម្របសម្រួល សហគមន៍ព្រៃឈើ របស់អង្គការរីខូហ្វកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់ថា មានការកើនឡើងនូវភាពជាម្ចាស់របស់សហគមន៍លើផែនការគ្រប់គ្រងភ្លើងឆេះព្រៃសហគមន៍។ លោកបន្ថែមទៀត
ថា “យើងបានសហការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយសមាជិកគណៈកម្មការគ្រប់គ្រងសហគមន៍ព្រៃឈើ ដើម្បរៀបចំនិង
ពិនិត្យមើលផែនការទាំងនេះជាប្រចាំ”។
ការបណ្តុះបណ្តាល និងកសាងសមត្ថភាព
គម្រោងទាំងពីរនេះ បានផ្តល់ឱ្យសមាជិកសហគមន៍នូវជំនាញបច្ចេកទេស និងធនធាននានា ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការជាក់ស្តែងក្នុងការអន្តរាគមន៍គ្រប់គ្រងភ្លើងឆេះព្រៃរបស់ពួកគេ។ កិច្ចអន្តរាគមន៍ទាំងនេះបង្កើតឡើងដោយមានការចូលរួមពីសហគមន៍ស្របតាមអភិក្រមជាសកលពិសេស ចំណុច R ទាំងប្រាំ របស់អង្គការស្បៀង និងកសិកម្មនៃសហប្រជាជាតិ (FAO) ក្នុងការគ្រប់គ្រងភ្លើងឆេះព្រៃរួមមាន៖ ការពិនិត្យឡើងវិញ (Review) និងការវិភាគ (Analysis), ការកាត់បន្ថយហានិភ័យ (Risk reduction), ការត្រៀមលក្ខណៈទុកជាមុន (Readiness), ការស្តារឡើងវិញ (Restoration), និងការឆ្លើយតប (Response)។
គ្រូបណ្តុះបណ្តាលអង្គការរីខូហ្វ បានប្រើប្រាស់វិធីសាស្រ្តដោយមានការចូលរួម ក្នុងការគូសផែនទីតំបន់ងាយរងប៉ះពាក់ដោយភ្លើងឆេះព្រៃជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធ។ ពួកគាត់បង្រៀនសិក្ខាកាមឱ្យចេះប្រើវិធីសាស្រ្តពន្លត់ភ្លើងឆេះព្រៃដោយប្រយោល ដូចជាការបង្កើតផ្លូវភ្លើង និងវិធានការពន្លត់ដោយផ្ទាល់ តាមរយៈការប្រើ
ឧបករណ៍វាយពន្លត់ភ្លើង បំពង់បាញ់ទឹកខ្នាតតូចស្ពាយលើខ្នង និងប៉ែល ដើម្បីគ្រប់គ្រងភ្លើងឆេះព្រៃ។
ការដាក់បញ្ចូលបច្ចេកវិទ្យាសមស្រប
ការណែនាំពីកម្មវិធីល្បាតឆ្លាតវៃ តាមទូរស័ព្ទដៃ ដែលបានគាំទ្រដោយអង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃ (WCS) ដើម្បីបង្កើនការតាមដាន ត្រួតពិនិត្យ និងសមត្ថភាពឆ្លើយតបកាន់តែប្រសើរឡើង។ សមាជិកសហគមន៍ក៏
បានទទួលការបណ្តុះបណ្តាលលើការប្រើប្រាស់កម្មវិធីផ្ញើសារតាមតេលេក្រាម ដើម្បីចែករំលែកដំណឹងអំពីភ្លើងឆេះព្រៃឱ្យបានទាន់ពេលវេលា។ ពួកគេចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការចែករំលែកព័ត៌មាន និងកិច្ចសហការក្នុងការឆ្លើយតបនឹងភ្លើងឆេះព្រៃ តាមរយៈការប្រើប្រាស់ក្រុមតេលេក្រាមនេះ។
លោក សា យ៉ា ប្រធានសហគមន៍ព្រៃឈើអូរតាប្រុក បានលើកឡើងថា “ តេលេក្រាមមានប្រយោជន៍ណាស់សម្រាប់យើង” ។ “ពីមុនខ្ញុំត្រូវហៅទូរស័ព្ទជាច្រើនដងដើម្បីជូនដំណឹងដល់សមាជិកសហគមន៍ និងស្នើសុំជំនួយ ដែលវាពិបាកនិងចំណាយច្រើន។ ឥឡូវនេះ ខ្ញុំគ្រាន់តែផ្ញើសារចូលក្នុងក្រុមតេលេក្រាម ពួកគាត់នឹងបានទទួលដំណឹងភ្លាមៗ ហើយមកជួយផងដែរ។”
ការត្រៀមលក្ខណៈសម្រាប់រដូវកាលមានភ្លើងឆេះព្រៃ
មុនពេលរដូវកាលមានភ្លើងឆេះព្រៃច្រើនមកដល់ ពោលគឺចាប់ពីខែកុម្ភៈ ដល់ខែមីនា នាឆ្នាំនេះ អង្គការរីខូហ្វ បានរៀបចំវគ្គបណ្តុះបណ្តាល ការចុះអនុវត្តផ្ទាល់នៅតាមទីវាល និងការប្រគល់សម្ភារៈទប់ស្កាត់ និងពន្លត់ភ្លើងព្រៃ ជូនដល់សហគមន៍មូលដ្ឋានទាំងប្រាំបួន។ សិក្ខាកាមសរុបជាង ៣០០ នាក់ ក្នុងនោះមានស្ត្រី ១២ ភាគរយ ដែលជាតំណាងមកពីក្រុមអន្តរាគមន៍ពន្លត់ភ្លើងឆេះព្រៃសហគមន៍ និងក្រុមអន្តរាគមន៍ពន្លត់ភ្លើងឆេះព្រៃថ្នាក់ស្រុក បានចូលរួមក្នុងវគ្គបណ្តុះបណ្តាលនេះ។
តាមរយៈការចូលរួមអនុវត្តផ្ទាល់តាមទីវាលនៅសហគមន៍នេសាទអូត្រាប្រុក លោក ឡាយ វិសិដ្ឋ អភិបាលរងខេត្តពោធិ៍សាត់ បានថ្លែងអំណរគុណអង្គការរីខូហ្វ ដែលបានរៀបចំការបណ្តុះបណ្តាល យុទ្ធនាការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង និងការប្រគល់សម្ភារៈពន្លត់ភ្លើងឆេះព្រៃ។ លោកបានស្នើសុំឱ្យអង្គការរីខូហ្វ បន្តអនុវត្តសកម្មភាពបន្ថែមទៀត រួមមានការដាំដើមឈើផងដែរ ដើម្បីផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់សហគមន៍ និងព្រៃលិចទឹក កាន់តែច្រើនឡើងថែមទៀត។
ស្ត្រីនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងភ្លើងឆេះព្រៃ
លោកស្រី ខុន ផល្លា ហិរញ្ញិកសហគមន៍នេសាទអូតាប្រុក បានលើកឡើងថា “ការការពារភ្លើងឆេះព្រៃគឺជាការងាររបស់យើងគ្រប់គ្នា។ ប្រសិនបើស្ត្រីមិនចូលរួម ហើយពឹងផ្អែកតែទៅលើបុរសដែលអាចនឹងនៅឆ្ងាយ នោះភ្លើងឆេះព្រៃធំៗអាចនឹងកើតឡើងជាមិនខាន” ។ លោកស្រីផល្លា គឺជាស្រ្តីឆ្នើមមួយរូប ដែលបាន្រីចូលរួមក្នុងវគ្គបណ្តុះបណ្តាល និងការអនុវត្តផ្ទាល់ សម្រាប់សហគមន៍របស់លោកស្រី។ លោកស្រីបានលើកឡើងថា “ខ្ញុំមានសេចក្តីរីករាយដែលបានចូលរួមការបណ្តុះបណ្តាល នៅខេត្តពោធិ៍សាត់។ វាគឺជារឿងសំខាន់ដែលយើងបានទទួលការយល់ដឹងពីបច្ចេកទេសនានាក្នុងការគ្រប់គ្រង ភ្លើងឆេះព្រៃ និងវិធានការសុវត្ថិភាពក្នុងការពន្លត់ភ្លើងឆេះព្រៃ។”
កាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ នៅពេលមានការរាយការណ៍អំពីភ្លើងឆេះព្រៃ សហគមន៍នេសាទកោះព្រែករាំងទិលសមាជិកសហគមន៍ទាំងបុរសនិងស្ត្រី ដែលមានសម្ភារៈពន្លត់ភ្លើង និងជំនាញបច្ចេកទេសពីវគ្គបណ្តុះបណ្តាលបានពន្លត់ភ្លើងឆេះទាន់ពេលវេលា។ កិច្ចអន្តរាគមន៍ ដូចជាករណីខាងលើនេះ គឺសំខាន់ខ្លាំងណាស់ក្នុងការរឹតបណ្តឹងមិនឱ្យភ្លើងឆេះព្រៃនិងមានការរីករាលដាល។ អង្គការរីខូហ្វ នឹងបន្តធ្វើការងារជាមួយសហគមន៍ ដើម្បីការពារឋបនីយជីវមណ្ឌលបឹងទន្លេសាបនិងគ្រប់គ្រងភ្លើងឆេះព្រៃនៅតំបន់នោះ។
###
អុន ចាន់ស្រីល័ក្ខ (ល័ក្ខ) គឺជាមន្រ្តីគម្រោងអង្គការរីខូហ្វ កម្ពុជា, ឌី វុទ្ធារ៉ា (ធារ៉ា) គឺជាមន្រ្តីទំនាក់ទំនង និងគ្រប់គ្រងចំណេះដឹងប្រចាំអង្គការរីខូហ្វ កម្ពុជា និង អ៊ុតសាវ ម៉ាដែន គឺជាមន្រ្តីទំនាក់ទំនងអង្គការរីខូហ្វ។
រឿងនេះ/ការបោះពុម្ពផ្សាយ ត្រូវបានផលិតឡើង តាមរយៈគម្រោងការទប់ស្កាត់ និងគ្រប់គ្រងភ្លើង
ឆេះព្រៃសហគន៍ (CBFiM) នៅអាស៊ី និងគម្រោងទន្លេសាបយើង។
គម្រោង CBFiM អាចដំណើរការទៅបាន ដោយមានកិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការរយៈពេលប្រាំឆ្នាំ រវាង កម្មវិធីសេវាព្រៃឈើអន្តរជាតិនៃក្រសួងកសិកម្មសហរដ្ឋអាមេរិក (USDA) និងអង្គការរីខូហ្វ។ គម្រោងនេះទទួលបានការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ពីបញ្ជាការដ្ឋានសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក (USINDOPACOM) នៃនាយកដ្ឋានការពារ រួមជាមួយនឹងការផ្តល់មូលនិធិ ពីទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់កិច្ចអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ (USAID) និងកម្មវិធីសេវាកម្មព្រៃឈើអន្តរជាតិ នៃនាយកដ្ឋានកសិកម្មសហរដ្ឋអាមេរិក (USDA) ។
គម្រោងទន្លេសាបយើងគាំទ្រដោយសហភាពអឺរ៉ុបនិងដឹកនាំអនុវត្តន៍ដោយអង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃ។ ដៃគូអនុវត្តន៍គម្រោងរួមមាន អង្គការរីខូហ្វ អង្គការសន្សំម្លប់ព្រៃ (SMP) អង្គការហ្វរ៉ុមស៊ីវ (ForumCIV) អង្គការអុកហ្វាម (Oxfam) អង្គការជីវិត និងធម្មជាតិកម្ពុជា (Nature Life Cambodia) ក្រុមហ៊ុនស៊ីអិនវេសមេន (SHE Investment) និង អង្គការជនពិការកម្ពុជា(CDPO)។ ដៃគូអនុវត្តគម្រោងបានធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធិជាមួយសហគមន៍ ក្រសួងបរិស្ថាន ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ និងរដ្ឋបាលព្រៃឈើ នៅគ្រប់ជាន់ថ្នាក់។ គម្រោងនេះក៏ដើរស្របទៅនឹងផែនការទប់ស្កាត់ និងគ្រប់គ្រងភ្លើងព្រៃ ឆ្នាំ២០២១-២០២៥ របស់រដ្ឋបាលជលផល នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម សូមចូលទៅកាន់៖
សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម សូមចូលទៅកាន់៖ www.recoftc.org/projects/cbfim and https://www.recoftc.org/en/cambodia/news/recoftc-launches-new-program-tonle-sap-biosphere-reserve-cambodia
ការងាររបស់អង្គការរីខូហ្វ អាចដំណើរការទៅបានដោយមានការគាំទ្រពីទីភ្នាក់ងារសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការស្វីស (SDC) និងទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិ្កការអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិស៊ុយអែត (Sida)។