Các cộng đồng địa phương cấp cơ sở đóng góp tiếng nói cho REDD+

Các điều phối viên quốc gia – những người trực tiếp triển khai dự án “Xây dựng năng lực cấp cơ sở cho REDD+” của RECOFTC cũng sẽ tham gia Hội thảo. Với nguồn ngân sách của Norad, từ 2009 dự án đã hợp tác với các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội nhân sự và cộng đồng địa phương tại 5 nước Châu Á để phát triển năng lực cho 5000 tập huấn viên và thúc đẩy viên về REDD từ các cộng đồng cơ sở.

Qua các chuỗi tham vấn, dự án đã tập hợp được các mối quan tâm và trông đợi cấp cơ sở về REDD+. Dự án nhằm đảm bảo rằng các mối quan tâm này được lắng nghe và tiếp nhận bởi các nhà lập pháp và các bên liên quan về REDD+ thuộc các cấp quốc tế, khu vực và quốc gia.

“Tôn trọng đất đai theo tập quán cần được coi là bước đầu tiên trong thực thi REDD+. Cũng cần có những quy định và chính sách hưởng dụng đất rõ ràng để đảm bảo rằng các xung đột trong đất đai trong cộng đồng có thể được ngăn chặn hay giảm thiểu”, Theya Chaw, một thành viên cộng đồng của Myanmar nói.

Theo Yuliatin, một nữ giảng đạo thuộc một cộng đồng địa phương Indonesia tham gia dự án cho rằng: “Điều vô cùng quan trọng đối với chúng tôi, các cộng đồng địa phương là chúng tôi được đảm bảo các quyền hợp pháp và sự hỗ trợ của các nhà lập pháp để chúng tôi có thể quản lý bền vững rừng và đóng góp cho REDD+”.

Bức tranh về các mối quan tâm và mong đợi chung của các bên liên quan cấp cơ sở được tóm tắt theo các điểm dưới đây:

• Sự phức tạp của ngôn ngữ REDD+: REDD+ vẫn là một khái niệm trừu tượng đối với các cộng đồng ở cấp cơ sở do tính phức tạp và kỹ thuật của ngôn ngữ. Các thông điệp không rõ ràng và chứa đựng mâu thuẫn về REDD+ có thể nâng cao sự trông đợi hoặc làm tăng sự hiểu lầm giữa các bên liên quan.
• Tôn trọng kiến thức bản địa: Do trên thực tế hiểu biết về REDD+ chỉ giới hạn ở một vài chuyên gia, các bên liên quan cấp cơ sở lo ngại rằng các kiến thức truyền thống không được công nhận và lồng ghép đầy đủ trong thiết kế và các quy trình chính sách về REDD+.
• Quyền hưởng dụng đất đai không rõ ràng: Các mối quan tâm xung quanh việc REDD+ sẽ đóng vai trò là chất xúc tác cho sự leo thang của các cuộc xung đột, đặc biệt là giữa các cộng đồng và chính quyền, nếu quyền sử dụng đất của các cộng đồng địa phương không được đảm bảo.
• Minh bạch trong các cơ chế chia sẻ quyền lợi: Thiếu hiểu biết về chia sẻ lợi ích từ REDD+, phát sinh từ các quy trình chia sẻ thông tin nghèo nàn; và sự thiếu quyền hưởng dụng rõ ràng có thể dẫn đến xung đột giữa các bên liên quan;
• Các nguồn sinh kế thay thế: Có những lo ngại rằng REDD+ có thể đặt ra giới hạn cho các nhóm sử dụng rừng để đảm bảo và nâng cao trữ lượng các-bon rừng. Do đó, quy hoạch REDD+ cần phải cung cấp các cơ chế thay thế để bù đắp cho khả năng mất đi của các nguồn sinh kế phụ thuộc rừng; và
• Tính bền vững của REDD+: E ngại về tính bền vững của REDD+ đã được nêu ra, chủ yếu bởi vì nhiều người coi đây là cơ chế áp từ trên xuống và được “du nhập từ bên ngoài” và, do tính phức tạp của nó, sẽ luôn là một thách thức để các bên liên quan cấp cơ sở - những người được kỳ vọng là chủ thể chèo lái cơ chế đó ở cấp cơ sở có thể chấp thuận.

"Trên thực tế, các tác động của biến đổi khí hậu và sự can thiệp của REDD+ ảnh hưởng nhất đên các cộng đồng địa phương. Do đó, các mối quan tâm của các bên liên quan cấp cơ sở phải được tích hợp trong tất cả các khía cạnh của REDD+. Khi đã thu thập được các yế kiến của cộng đồng, sự đồng thuận và cam kết bảo vệ và thúc đẩy thực thi REDD+ là chìa khóa cho thực hiện thành công và tính bền vững của REDD+”, Chandra Silori, Cán bộ Chương trình cao cấp của RECOFTC nói.

Để giải quyết các mối quan tâm đó, các bên liên quan cấp cơ sở đưa ra những đề xuất dưới đây:

• Cải thiện chiến lược truyền thông và chiến lược tiếp cận: Cải thiện khả năng truy cập thông tin về REDD+ bằng cách đầu tư cho các thúc đẩy viên cấp cơ sở - các nhân tố chìa khóa trong công tác truyền thông và cập nhật về REDD+ đến với người dân ở cấp cơ sở.
• Đảm bảo sinh kế cho người dân cấp cơ sở: Các nguồn sinh kế địa phương gắn liền với rừng rất quan trọng đối với người dân địa phương cấp cơ sở. Do đó, quá trình thiết kế và chuẩn bị cho REDD+ cần phải đảm bảo sẽ mang lại cả các lợi ích về các-bon và các lợi ích sinh kế cho các bên liên quan cấp cơ sở,; và
• Sự tham gia của người dân ở cơ sở trong các quá trình xây dựng chính sách cho REDD +: Các phương pháp tiếp cận toàn diện và có sự tham gia cần phải được áp dụng trong quá trình thiết kế và thực hiện REDD+. Đặc biệt chú ý đảm bảo sự tham gia tích cực của phụ nữ và các nhóm yếu thế - trao quyền cho họ bằng những kiến thức, tiếp nhận tiếng nói của họ trong các quá trình xây dựng chính sách, đạt được sự đồng thuận của họ trước khi thực hiện REDD + và áp dụng nguyên tắc đồng thuận tự nguyện, báo trước và được thông tin đầy đủ (FPIC).

Để biết thêm thông tin, truy cập: http://www.recoftc.org/project/grassroots-capacity-building-redd hoặc liên hệ cô Detty Saluling: detty.saluling@recoftc.org