Các giải pháp dựa vào cộng đồng để chữa cháy nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, sinh kế và giảm thiểu biến đổi khí hậu

Dự án Quản lý cháy rừng dựa vào cộng đồng (CBFiM) được khởi động vào tháng 10/2022 rất kịp thời và quan trọng đối với các nước hạ lưu sông Mekong. Cháy rừng hoành hành khắp khu vực vào đầu năm 2023, gây hại cho sức khỏe, nền kinh tế và môi trường tự nhiên - đồng thời phát thải khí nhà kính làm tăng tỷ lệ và cường độ cháy rừng. Các cộng đồng và cảnh quan bị tàn phá, khói và khói mù xuyên biên giới đã vẽ nên một bức tranh rõ ràng về tương lai thảm khốc của khu vực, trừ khi cháy rừng được ngăn chặn và kiểm soát.

Ở hạ lưu sông Mekong, hầu hết các vụ cháy rừng là do con người vô tình gây ra. Do đó, giải pháp cho phòng chống cháy rừng là phải dựa vào cộng đồng.

"Ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, cháy rừng đang gây nguy hiểm cho sức khỏe, sinh kế và đa dạng sinh học, đồng thời làm trầm trọng thêm tình trạng biến đổi khí hậu. Các đánh giá cho rằng, phần lớn các đám cháy này là do con người gây ra, nếu chỉ tập trung vào các giải pháp công nghệ là không đủ” - David Ganz, Giám đốc điều hành của RECOFTC chia sẻ.

"Quản lý cháy rừng hiệu quả và bền vững đòi hỏi phải chuyển sang chiến lược dựa vào cộng đồng, phù hợp với điều kiện địa phương và liên quan đến sự hợp tác của chính phủ. Đây là những gì chúng tôi hy vọng đạt được thông qua hợp tác của chúng tôi với Cục Lâm nghiệp Hoa Kỳ", ông nói thêm.

Dự án đang đẩy nhanh quá trình chuyển đổi từ chống cháy rừng sang ngăn ngừa cháy rừng thông qua hình thức lâm nghiệp cộng đồng. Việc thúc đẩy, tăng cường hỗ trợ kỹ thuật và tài chính để chuẩn bị, phòng ngừa, sẵn sàng phục hồi sau cháy rừng cho cộng đồng bắt nguồn từ các chiến lược phòng chống khẩn cấp thiên tai. Cách tiếp cận cấp hệ thống được gọi là quản lý hỏa hoạn tích hợp. Nó củng cố nhu cầu quản lý cháy rừng dựa vào cộng đồng.

RECOFTC đã và đang làm việc với rất nhiều cộng đồng nông thôn, chính phủ khu vực châu Á-Thái Bình Dương và ASEAN để hỗ trợ sự phát triển lâm nghiệp cộng đồng. Dự án này do RECOFTC thực hiện nhằm tăng cường năng lực cho các cộng đồng và chính phủ trong khu vực về quản lý cháy rừng và thích ứng với biến đổi khí hậu cấp cảnh quan ở Campuchia, Lào, Thái Lan và Việt Nam.

Dự án có ba mục tiêu chính. Đầu tiên là tăng cường chính sách, lập kế hoạch và thực hiện quản lý cháy rừng dựa vào cộng đồng. Thứ hai là thúc đẩy phát triển và sử dụng công nghệ đáp ứng nhu cầu của cộng đồng. Thứ ba là chia sẻ kiến thức để cải thiện chính sách và thực tiễn quản lý cháy rừng.

Dự án đang tiến triển nhanh dựa trên các hoạt động trước đây của RECOFTC, Cục Lâm nghiệp Hoa Kỳ và các tổ chức khác. Hiện tại, đã đánh giá các điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và văn hóa ở bốn quốc gia, tạo tiền đề cho việc phát triển và thực hiện các kế hoạch quản lý cháy rừng dựa vào cộng đồng. Các đánh giá đa bên cũng giúp xây dựng quan hệ đối tác cần thiết giữa các bên liên quan để đảm bảo sự thành công của dự án.

"Công việc của chúng tôi được xây dựng qua nhiều thập kỷ với sự hỗ trợ của Cục Lâm nghiệp Hoa Kỳ cho khu vực để hỗ trợ quản lý rừng bền vững và giải quyết các vấn đề biến đổi khí hậu", Marija Kono, Giám đốc Chương trình Châu Á Thái Bình Dương của Chương trình Quốc tế về Dịch vụ Lâm nghiệp USDA cho biết.

• Tại Campuchia, hai cộng đồng ngư dân trong Khu dự trữ sinh quyển Biển Hồ đã xây dựng các kế hoạch quản lý cháy rừng dựa vào cộng đồng (CBFiM). Tại đây, các đội quản lý cháy rừng đã học được các kỹ năng cần thiết để quản lý cháy rừng và thích ứng với những căng thẳng của biến đổi khí hậu. Dự án này nhằm mục đích xây dựng dựa trên những thành tựu đã đạt được của các cộng đồng và tập trung vào việc nâng cao khả năng ứng dụng công nghệ cho họ. Hơn nữa, dự án sẽ mở rộng nỗ lực đạt được để áp dụng bổ sung cho các cộng đồng hiện chưa có kế hoạch CBFiM.
• Tại Lào, dự án đã đánh giá thực trạng và nhu cầu xây dựng năng lực trong tháng 2/2023. RECOFTC hiện đang hỗ trợ các bên liên quan khi họ thành lập các ban quản lý cháy rừng và xây dựng kế hoạch quản lý cháy rừng.
• Tại tỉnh Nan của Thái Lan, RECOFTC hiện đang tiến hành đánh giá và tham vấn tại các điểm nóng về cháy rừng và sẽ bắt đầu xây dựng các kế hoạch quản lý cháy rừng dựa vào cộng đồng vào tháng 10/2023.
• Tại Việt Nam, dự án đã hoàn thành đánh giá toàn diện về quản lý cháy rừng và hiện đang làm việc với chính phủ để lựa chọn các địa điểm có nguy cơ cao về cháy rừng để bắt đầu triển khai dự án quản lý cháy rừng dựa vào cộng đồng.

Các quốc gia thấy rằng, Liên Hợp Quốc dự đoán sự gia tăng toàn cầu của các đám cháy rừng cực đoan lên tới 14% vào năm 2030, 30% vào cuối năm 2050 và 50% vào cuối thế kỷ này. Họ cũng hiểu được sự cấp bách của những nỗ lực của họ để vừa quản lý lửa rừng vừa xây dựng khả năng phục hồi trước biến đổi khí hậu. Dự án CBFiM triển khai trong vòng hai năm nhằm mục đích hỗ trợ họ giải quyết vấn đề này thông qua thỏa thuận hợp tác năm năm giữa Cục Lâm nghiệp Hoa Kỳ và RECOFTC.

###

Câu chuyện/ấn phẩm này được xây dựng thông qua dự án Quản lý cháy rừng dựa vào cộng đồng (CBFiM) ở châu Á, sự hợp tác giữa Cục Lâm nghiệp Hoa Kỳ và RECOFTC. Để biết thêm thông tin, hãy truy cập www.recoftc.org/projects/cbfim

Hoạt động của RECOFTC được triển khai thực hiện dưới sự tài trợ của Cơ quan Phát triển và Hợp tác Thụy Sĩ và Cơ quan Hợp tác và Phát triển Quốc tế Thụy Điển.